Nieuwe fossiele slangstersoort ontdekt in Maastricht!

Paleontologen van de natuurhistorische musea in Luxemburg en Maastricht hebben een tot nog toe onbekende slangstersoort ontdekt die in een warme, ondiepe zee leefde. Deze zee overspoelde aan het eind van het dinosauriërtijdperk grote delen van het huidige Nederland. Het zeesterachtige diertje werd al meer dan 20 jaar geleden verzameld, maar pas nu is vast komen te staan dat het om een nieuwe soort voor de wetenschap gaat. De naam van het nieuwe fossiel is een eerbetoon aan de Nederlandse metalzangeres Floor Jansen, met verwijzing naar de onderlinge inspiratie tussen wetenschap en muziek.

Het artikel is vandaag gepubliceerd op het toonaangevende wetenschappelijke online tijdschriftPeerJ(Corte Madera, California) Het artikel is gratis te downloaden via:https://peerj.com/articles/9671

Lees het volledige PERSBERICHT:

24 augustus 2020
Wetenschappelijk artikel Floor Jansen-fossiel officieel gepubliceerd Nieuwe fossiele soort behoort tot een groep zeesterachtige dieren die tegenwoordig in de diepzee leven. Paleontologen van de natuurhistorische musea in Luxemburg en Maastricht hebben een tot nog toe onbekende slangstersoort ontdekt die in een warme, ondiepe zee leefde. Deze zee overspoelde aan het eind van het dinosauriërtijdperk grote delen van het huidige Nederland. Het zeesterachtige diertje werd al meer dan 20 jaar geleden verzameld, maar pas nu is vast komen te staan dat het om een nieuwe soort voor de wetenschap gaat. De naam van het nieuwe fossiel is een eerbetoon aan de Nederlandse metalzangeres Floor Jansen, met verwijzing naar de onderlinge inspiratie tussen wetenschap en muziek. Het artikel is vandaag gepubliceerd op het toonaangevende wetenschappelijke online tijdschrift PeerJ (Corte Madera, California). Vermoedens Net als zoveel andere spannende ontdekkingen geldt ook hier dat de nieuwe soort lange tijd niet als zodanig herkend werd. Bij toeval ontdekte een verzamelaar het kleine, zeesterachtige diertje tijdens een excursie naar de wereldberoemde groeve van ENCI-Heidelberg Cement Company, ten zuiden van Maastricht. Het exemplaar was veel kleiner dan andere slangsterren die af en toe op dezelfde plek werden gevonden en viel dus amper op. Dr. John Jagt, paleontoloog aan het Natuurhistorisch Museum Maastricht, herkende het exemplaar als een brokkelster met oorspronkelijk lange stekels. “Ik was van mening dat het exemplaar tot een groep slangsterren behoorde die heel zeldzaam is als fossiel, maar de echte identiteit kon niet tot in detail worden vastgesteld”, aldus Jagt. “Toen echter microfossielen uit dezelfde laag als de slangster werden bekeken, vond ik microscopisch kleine skeletfragmentjes die tot dezelfde soort schenen te horen”.
Wetenschappelijk bewijs voor nieuwe soort Twintig jaar later kreeg Jagt gelijk toen Dr. Ben Thuy en Dr. Lea Numberger, paleontologen van het Natuurhistorisch Museum in Luxemburg, de Maastrichtse slangsterren vanuit een andere invalshoek bestudeerden, en daarbij een beroep konden doen op de laatste stand van zaken voor deze groep dieren. “We hadden ongelooflijke mazzel dat we zowel de microscopisch kleine skeletonderdelen als een compleet bewaard fossiel van dezelfde soort ter beschikking hadden”, zegt Thuy. Numberger vult aan, “Dit gaf ons een ongekend volledig beeld van deze soort”. Die soort bleek nieuw voor de wetenschap te zijn; dat was op zichzelf al spannend genoeg, maar er was meer! “De nieuwe slangster moet in een warme, ondiepe zee hebben geleefd, terwijl haar moderne verwanten alleen in de diepzee worden gevonden. Dit laat zien dat er een grootschalige verandering in het voorkomen van deze groep plaatsvond tijdens de laatste miljoenen jaren”, aldus Thuy. De onderzoekers konden zelfs zien hoe dit nieuwe dier had geleefd. “Omdat het fossiel rond de steel van een zeelelie was gewikkeld, nemen we aan dat de soort samenleefde met deze bloemachtige stekelhuidige dieren, en zich zelfs daaraan vasthield, boven de zeebodem”, vult Jagt aan. Interacties of associaties tussen fossiele soorten worden zelden gevonden.

Naamgeving Wanneer wetenschappers een nieuwe soort vinden, hebben ze het voorrecht deze een naam te geven. Vaak verwijzen soortnamen naar een vindplaats of een speciaal kenmerk van het fossiel. Anderen worden vernoemd naar collega’s in een bepaald studiegebied. In het geval van de Maastrichtse slangster, besloten Jagt, Thuy en Numberger hun passie voor fossielen en hard rock te combineren en de Nederlandse metalzangeres Floor Jansen van de Finse band Nightwish te eren. “Rockmuziek en fossielen vormen een perfect koppel. Zij hebben elkaar al heel lang geïnspireerd”, aldus Numberger.

Floor Jansen en Nightwish in Rock Fossils on Tour Het nieuwe fossiel, Ophiomitrella floorae, bevindt zich in een uitstekend gezelschap, zoals de reizende expositie Rock Fossils on Tour overduidelijk aantoont. Die tentoonstelling presenteert fossielen die naar rockbands en rockmuzikanten zijn vernoemd, zoals Kalloprion kilmisteri, een prehistorische worm die werd opgedragen aan Motörhead’s Ian “Lemmy” Kilmister, en de uitgestorven krab, Tanidromites nightwishorum, die eerder dit jaar uit Oostenrijk werd gemeld. Floor Jansen en Nightwish krijgen op deze manier hun eigen plek in de opstelling in het Natuurhistorisch Museum Maastricht, als extra paneel. De expo is nog tot en met 3 januari 2021 te zien. Meer info via www.nhmmaastricht.nl.